Annie Emilie Otten-Wolff

Aan de Dorpsstraat 6 in Nunspeet is op 18 juli 2022 een Stolperstein of struikelsteen gelegd voor Annie Emilie Otten-Wolff (37 jaar), die op 18 juli 1944 in de toenmalige kapperszaak van Van Koot door de politie werd gearresteerd. Op 22 juli 1944 werd zij afgevoerd naar Westerbork en zij werd op 3 september 1944 met de laatste trein naar Auschwitz gedeporteerd. Officiële overlijdensdatum is 21 januari 1945 in Auschwitz. Maar uit naoorlogse getuigenverklaringen blijkt dat zij naar Bergen-Belsen is getransporteerd en daar in februari 1945 is overleden.

Annie Otten-Wolff was weduwe en had een vijfjarig zoontje Daniël.

Annie Emilie Wolff werd op 8 mei 1907 in Antwerpen geboren als dochter van Paul Wolff en Odile Wolff-Simon. Het waren Duitse Joden. Paul Wolff (geboren in Kassel 17 maart 1873) was in 1890 verhuisd naar België en in 1906 getrouwd met Odile Simon (geboren in Trier 22 februari 1877). Annie had nog een jongere broer, Marcel Harry Wolff, geboren in 1911. Bij het uitbreken van Eerste Wereldoorlog in 1914 moest de familie Wolff vluchten. Zij kwamen in Nederland en vestigden zich in Bussum.
Annie volgde daar het Goois Lyceum en ging daarna Franse taal en letterkunde studeren.

Zij kende Daniël Johannes Otten, die, geboren in 1908 in Amsterdam, van 1913 tot 1920 met zijn ouders ook in Bussum woonde en daarna in Zandvoort. Hij studeerde geneeskunde.

Huisarts

De familie Wolff verhuisde in 1931 naar Rotterdam. Daar trouwden Daniël en Annie op 14 december 1937 en vestigden zich in Dalfsen, waar Daniël per 1 januari 1938 een huisartsenpraktijk had overgenomen. Op 6 april 1938 moest dokter Otten met de auto naar Zwolle. Op de onbewaakte overweg bij Berkum werd de auto door een trein gegrepen. De 29-jarige huisarts overleed ter plekke. Hij werd op Crooswijk in Rotterdam begraven.

Annie ging bij haar ouders in Rotterdam wonen. Zij was in verwachting. Daniël René Otten werd op 20 november 1938 geboren. Hij heeft zijn vader dus nooit gekend. Op de foto’s hieronder zie je Annie Otten-Wolff met zoon Daniël (foto’s familie Otten)

Oorlog

Annie werd lerares Franse taal en letterkunde tot zij in de oorlog door de maatregelen tegen de joden haar baan niet meer kon uitoefenen. Haar vader Paul Wolff werd op 14 oktober 1942 in zijn woning in Rotterdam gearresteerd. De kleine Daniël maakte het mee. Zijn grootvader werd op 22 oktober 1942 geregistreerd in kamp Westerbork, op 23 oktober op transport gesteld naar Auschwitz en op 26 oktober vergast. Annie’s moeder Odile Wolff-Simon overleed op 23 december 1942 in Rotterdam.

Hulshorst

Annie en haar zoontje verbleven daarna op diverse adressen in Rotterdam. Annie was Joods, maar haar man was dat niet. Er waren aparte regels voor gemengd gehuwden. Maar het werd voor Annie te benauwd in Rotterdam.

Contacten met oude vrienden hadden tot gevolg dat zij met Daniël naar Hulshorst ging. Henk en Ans Gerretsen-Droogleever Fortuyn namen hen op in hun huis aan de Brandsweg (tegenwoordig Onder de Bos), dat gebeurde op 11 juni 1944. Het was een gezin met vijf kinderen.

Annie had er een heerlijke tijd. Maar op 18 juli 1944 kwam de NSB-wachtmeester Jansen in Hulshorst (getipt?) de persoonsbewijzen controleren. Na enig onderzoek was het voor hem helder dat Annie een Jodin was. Hij kwam terug. Annie was er niet, zij was bij kapper Van Koot in de Dorpsstraat in Nunspeet. Daar werd zij gearresteerd door wachtmeester Jansen, Daniel werd in Hulshorst door Jansen en de Nunspeetse marechausseecommandant Karst Doeven met een motor met zijspan opgehaald. Ze werden overgebracht naar Arnhem (Velp).

Westerbork

Annie werd 22 juli 1944 afgevoerd naar Westerbork. Daniël was op de trein gezet naar Rotterdam. Hij werd als kind uit een gemengd huwelijk niet gezocht. In de maand augustus reden er geen treinen van Westerbork naar het oosten. Totdat bleek dat er op 3 september nog een trein naar Auschwitz zou gaan. Daar moesten 1019 mensen mee in vuile veewagens. Annie Otten-Wolff hoorde daarbij, evenals Anne Frank en háár familie en de ‘Joodsche dames’ die aan de Bosweg 36 in Nunspeet waren gearresteerd (zie Stolpersteine Bosweg 36). Als overlijdensdatum is genoteerd 21 januari 1945 in Auschwitz. Maar uit getuigenverklaringen blijkt dat Annie eind oktober 1944 is overgebracht naar Bergen-Belsen, waar zij in februari 1945 is omgebracht.

Boek

Zoon Daniël verbleef twaalf jaar in een pleeggezin in Eindhoven. Hij werd een bekend violist en schreef in 2012 een boek over het leven van zijn vader en moeder: ‘Annie, een Joodse weduwe en haar zoon in de greep van bezetting en vervolging’. Uitgave Walburg Pers, Zutphen.